Lịch Sử Và Nguồn Gốc Manhattan: Từ Gentlemen’s Club Đến Biểu Tượng Văn Hóa

Trong thế giới cocktail cổ điển, ít có thức uống nào mang trong mình những giai thoại lịch sử phong phú và tranh cãi như Manhattan . Từ những phòng họp uy nghiêm của Manhattan Club năm 1865 đến tay các bartender tài ba như Jerry Thomas, Manhattan không chỉ là một ly cocktail – đó là biểu tượng của văn hóa thượng lưu Mỹ thế kỷ 19 . Tại Rượu Pha Chế AZ, chúng tôi đã nghiên cứu sâu về lịch sử và nguồn gốc Manhattan để hiểu rõ hơn về di sản mixology mà cocktail này để lại.

1. Bối Cảnh Lịch Sử: New York Thế Kỷ 19

1.1 Manhattan Club 1865: Nơi Hội Tụ Giới Tinh Hoa Dân Chủ

Vào mùa đông năm 1865, khi những cơn gió lạnh bắt đầu quét qua Manhattan, một nhóm những người có ảnh hưởng nhất New York đã tụ tập tại nhà hàng Delmonico’s . Với Tổng thống Cộng hòa Andrew Johnson đang tại vị và Đảng Dân chủ trong tình trạng chia rẽ, họ quyết định thành lập một câu lạc bộ xã hội để thảo luận về tương lai đất nước.

Manhattan Club được thành lập chính thức vào ngày 25 tháng 9 năm 1865, trở thành câu lạc bộ thứ tám dành cho giới quý tộc trong thành phố . Khác với Union League Club nghiêng về Cộng hòa, Manhattan Club thu hút những nhân vật Dân chủ ưu tú như Augustus Schell, John Van Buren (con trai cựu Tổng thống Martin Van Buren), và Judge Charles P. Daly .

1.2 Văn Hóa Saloon Và Gentlemen’s Club Thời Tiền Prohibition

Từ 1845-1895, các saloon đã phát triển mạnh mẽ, đáp ứng nhu cầu của dân số ngày càng gia tăng . Những establishment này dao động từ những quán bar tầm thường đến những nơi cao cấp được thượng lưu chấp nhận . Manhattan Club thuộc về nhóm sau – một sự kết hợp giữa saloon, nhà hàng và gentlemen’s club .

2. Những Giai Thoại Tranh Cãi

2.1 Jennie Jerome Churchill Và Banquet 1874

Câu chuyện phổ biến nhất về nguồn gốc Manhattan kể rằng cocktail được Iain Marshall sáng tạo vào tháng 12 năm 1874 tại Manhattan Club . Theo giai thoại, Marshall đã tạo ra công thức này để phục vụ tại một banquet do Jennie Jerome Churchill (mẹ của Winston Churchill) tổ chức nhằm chúc mừng Samuel J. Tilden đắc cử thống đốc New York .

Tuy nhiên, lý thuyết này đã bị bác bỏ vì Lady Churchill đang ở Anh vào thời điểm đó . Các chuyên gia cocktail hiện đại cho rằng đây chỉ là một câu chuyện marketing được tạo ra sau này .

2.2 Bartender Black Và Manhattan Inn (1860s)

Lý thuyết được các nhà sử học cocktail tin tưởng hơn cả tập trung vào George Black, chủ sở hữu của Manhattan Inn . Black được cho là đã tạo ra cocktail này vào những năm 1860, trước cả giai thoại Manhattan Club .

Những tài liệu sớm nhất về Manhattan xuất hiện trong “American and Other Drinks” của Charlie Paul và “The Modern Bartender’s Guide” của O.H. Byron, cả hai đều được xuất bản năm 1884 . Byron đã ghi nhận hai phiên bản: một với French (dry) vermouth và một với Italian (sweet) vermouth .

3. Jerry Thomas: Cha Đẻ Của Mixology Mỹ

3.1 “Bartender’s Guide” 1862 – Cuốn Sách Cocktail Đầu Tiên

Jeremiah “Jerry” Thomas (1830-1885) được coi là cha đẻ của mixology Mỹ . Năm 1862, ông hoàn thành “The Bartender’s Guide” (còn gọi là “How to Mix Drinks or The Bon-Vivant’s Companion”) – cuốn sách cocktail đầu tiên được xuất bản tại Hoa Kỳ .

Jerry Thomas bắt đầu sự nghiệp bartending từ năm 15 tuổi tại Park House ở New Haven, Connecticut . Ông đã làm việc khắp nước Mỹ, từ San Francisco đến New York, tích lũy kinh nghiệm và sáng tạo ra nhiều công thức cocktail kinh điển .

3.2 Vai Trò Trong Việc Chuẩn Hóa Công Thức

Trong phiên bản năm 1887 của “The Bartender’s Guide”, Jerry Thomas đã ghi lại công thức Manhattan với những chi tiết cụ thể :

• 1 pony rye whiskey
• 1 wine glass vermouth
• 3 dashes Boker’s bitters
• 2 dashes Curacao hoặc Maraschino

Điều đáng chú ý là Thomas chỉ định rõ “rye whiskey” trong khi nhiều công thức khác chỉ ghi “whiskey” . Ông cũng khuyên nên “shake up well” thay vì khuấy, tạo ra cuộc tranh luận “shaken vs stirred” còn tồn tại đến ngày nay .

4. Phân Tích Công Thức Cổ Điển

4.1 Rye Whiskey vs Bourbon: Cuộc Tranh Luận Truyền Thống

Công thức Manhattan truyền thống sử dụng rye whiskey, loại whiskey phổ biến nhất tại Mỹ trước Prohibition . Rye whiskey mang lại vị cay nồng đặc trưng, cân bằng hoàn hảo với độ ngọt của sweet vermouth .

Tỷ lệ chuẩn là 2:1 whiskey với vermouth, tạo nên độ “wet” hoặc “dry” tùy theo sở thích . Các công thức hiện đại thường sử dụng:

• 2 oz rye whiskey
• 1 oz sweet vermouth
• 2-3 dashes Angostura bitters
• Garnish: maraschino cherry 

4.2 Sweet Vermouth Và Angostura Bitters: Tỷ Lệ Hoàn Hảo

Sweet vermouth từ Ý là thành phần không thể thiếu, mang lại độ ngọt và thảo mộc cân bằng với vị cay của rye . Angostura bitters đóng vai trò như “muối trong nấu ăn” – một chút thôi nhưng tạo nên sự khác biệt hoàn toàn .

Tại Rượu Pha Chế AZ, chúng tôi khuyến nghị sử dụng vermouth như Carpano Antica Formula hoặc Dolin Rouge để đạt được độ phức tạp tối ưu .

5. Tác Động Văn Hóa Và Di Sản

5.1 Biểu Tượng Của Upper Class Society

Manhattan trở thành biểu tượng của giới thượng lưu Mỹ trong thời kỳ Gilded Age . Cocktail culture phát triển mạnh mẽ trong các gentlemen’s club, nơi những người đàn ông có ảnh hưởng thảo luận về chính trị và kinh doanh .

Thời Jazz Age (1920s), mặc dù bị Prohibition cấm, Manhattan vẫn được phục vụ tại 32,000 speakeasy ở New York . Cocktail trở thành biểu tượng của tự do tư tưởng và tinh thần phóng khoáng .

5.2 Ảnh Hưởng Đến Mixology Toàn Cầu

Manhattan được David A. Embury liệt kê vào “sáu cocktail cơ bản” trong tác phẩm kinh điển “The Fine Art of Mixing Drinks” năm 1948 . Cocktail này đã truyền cảm hứng cho nhiều biến thể như Brooklyn (dùng dry vermouth) và Rob Roy (dùng Scotch whisky) .

6. Manhattan Tại Việt Nam Hiện Đại

6.1 Ứng Dụng Tại Các Bar Cao Cấp

Tại Việt Nam, Manhattan đã được các bar cao cấp như Stir Modern Classic Cocktail Bar (Ho Chi Minh City) đưa vào menu classics . Bar này, được xếp hạng 84 trong Asia’s 50 Best Bars 2022, tái hiện faithful các cocktail cổ điển bao gồm Manhattan .

Các rooftop bar tại Sài Gòn như Shri Bar, Chill Sky Bar đã làm cho Manhattan trở nên accessible hơn với giới trẻ Việt . Happy hours giúp Manhattan không còn là thức uống chỉ dành cho giới thượng lưu .

6.2 Biến Tấu Với Nguyên Liệu Địa Phương

Tại Rượu Pha Chế AZ, chúng tôi đã thử nghiệm thành công Manhattan “Made in Vietnam” với:

• Whiskey Lúa Mới (chưng cất từ gạo ST25)
• Sweet vermouth ngâm vỏ bưởi Da Xanh
• Bitters từ vỏ quế Trà My

Kết quả mang lại hương vị độc đáo, vừa giữ được tinh thần cổ điển vừa thể hiện bản sắc Việt Nam.

Kết Luận: Di Sản Vượt Thời Gian

Manhattan không chỉ là một ly cocktail – đó là minh chứng cho sức mạnh của truyền thống và sự sáng tạo . Từ những phòng họp uy nghiêm của Manhattan Club đến các bar hiện đại trên khắp thế giới, Manhattan đã chứng minh rằng một công thức đơn giản nhưng hoàn hảo có thể vượt qua thời gian và biên giới. Tại Rượu Pha Chế AZ, chúng tôi tin rằng hiểu được lịch sử Manhattan là chìa khóa để tạo ra những ly cocktail đích thực.