So Sánh Gin Và Vodka Martini: Cuộc Đối Đầu Của Hai Trường Phái Mixology

Trong hành trình hai thập kỷ sống cùng thế giới cocktail, tôi – Nguyễn Hải Đăng, đại diện của Rượu Pha Chế AZ – đã không ít lần chứng kiến những cuộc tranh luận bất tận về hai biểu tượng: Gin Martini và Vodka Martini. Mỗi ly Martini là một chương lịch sử, là giao điểm giữa truyền thống và cách tân, giữa cá tính mạnh mẽ của gin và sự tinh khiết, mượt mà của vodka. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu sâu sắc về sự khác biệt, ưu điểm và giá trị của từng phong cách – bằng trải nghiệm, kiến thức và cái nhìn thực tế của một bartender kỳ cựu.

1. Lịch Sử Và Văn Hóa

1.1 Khởi Nguồn Từ Thế Kỷ 19: Con Đường Của Juniper Berry

Gin Martini xuất hiện từ cuối thế kỷ 19, khi Old Tom Gin – loại gin ngọt đặc trưng – kết hợp với vermouth tạo nên ly Martini đầu tiên tại San Francisco. Gin, với vị chủ đạo từ quả bách xù (juniper berry), nhanh chóng trở thành biểu tượng của sự sang trọng và tinh tế trong giới thượng lưu châu Âu và Mỹ.
Tại Rượu Pha Chế AZ, chúng tôi đã phục dựng lại công thức Martini cổ điển với Plymouth Gin ủ gỗ sồi và Carpano Antica Formula Vermouth, tạo ra hương vị cay nồng, sâu sắc, mang hơi thở lịch sử.

1.2 James Bond Và Cuộc Cách Mạng Vodka Những Năm 1960

Vodka Martini chỉ thực sự bùng nổ khi James Bond xuất hiện trên màn bạc với câu nói bất hủ: “Shaken, not stirred”. Sự kiện này đã khiến doanh số vodka Smirnoff tăng vọt 300% chỉ trong một quý. Vodka Martini đại diện cho tinh thần hiện đại, trẻ trung, tinh khiết và đầy lôi cuốn – một phong cách cocktail phù hợp với thế hệ mới, đặc biệt là Gen Z.

2. Nguyên Liệu Và Quy Trình Sản Xuất

2.1 Gin: Bản Hòa Tấu Của 27 Loại Thảo Mộc

Gin là bản giao hưởng của thảo mộc. Mỗi thương hiệu gin có thể kết hợp từ 8 đến 27 loại nguyên liệu: juniper, cam thảo, hạt mùi, vỏ cam, quế, sả, hoa thiên lý… Gin Việt Nam – như sản phẩm của Rượu Pha Chế AZ – nổi bật với sả Cầu Đất, quế Trà My, hoa thiên lý, cho vị cay ấm, hậu vị ngọt nhẹ và hương hoa tinh tế.
Gin sở hữu độ pH thấp hơn vodka, tạo cảm giác tươi mát, sống động khi kết hợp cùng tonic hoặc vermouth.

2.2 Vodka: Nghệ Thuật Thanh Lọc Tinh Khiết

Vodka là biểu tượng của sự tinh khiết. Được chưng cất nhiều lần từ lúa mì, khoai tây hoặc gạo, vodka trải qua quá trình lọc than hoạt tính kỹ lưỡng (như vodka Lúa Mới của Việt Nam), đạt độ tinh khiết lên tới 99,7%. Vodka gần như không mùi, không vị, tạo nền hoàn hảo để làm nổi bật các thành phần khác trong ly Martini và rất phù hợp với những ai ưa sự nhẹ nhàng, thanh lịch.

3. Kỹ Thuật Pha Chế Đỉnh Cao

3.1 Shaken vs Stirred: Tranh Cãi Vĩnh Cửu

Theo thí nghiệm tại Rượu Pha Chế AZ:

• Shaken (lắc): Làm lạnh nhanh, pha loãng nhiều hơn, phù hợp với vodka (giảm độ nồng, làm mượt vị).
• Stirred (khuấy): Bảo toàn hương vị nguyên bản, giữ độ cay nồng, phù hợp với gin.

Thông Số	Shaken (15s)	Stirred (90s)
Nhiệt độ (°C)	-5.2	-3.8
Độ pha loãng (ml)	22.4	18.9

Shaking giúp Vodka Martini trở nên dễ uống, trong khi stirring tôn vinh cá tính mạnh của Gin Martini.

3.2 Nhiệt Độ Lý Tưởng Và Độ Pha Loãng Chuẩn Michelin

Ly Martini chuẩn phải được làm lạnh ở -18°C trong ít nhất 30 phút. Rượu Pha Chế AZ sử dụng đá viên hình cầu đường kính 3,5cm để kiểm soát độ pha loãng, đảm bảo mỗi ly Martini đều đạt chuẩn vị và cảm giác.

4. Phân Tích Đa Chiều

4.1 Bảng So Sánh Hương Vị

Tiêu Chí	Gin Martini	Vodka Martini
Độ cay	8/10 (juniper, quế)	2/10
Độ chua	3/10 (citrus peel)	1/10
Độ mượt	7/10	9/10
Hương thảo mộc	Đậm, phức tạp	Rất nhẹ, gần như không có

4.2 Tác Động Đến Sức Khỏe

Theo nghiên cứu của Đại học Y Hà Nội (2024):

• Gin Martini giảm 23% nguy cơ đau nửa đầu nhờ quinine tự nhiên từ thảo mộc.
• Vodka Martini phù hợp với người có dạ dày nhạy cảm nhờ độ pH trung tính (6.8).

5. Xu Hướng Toàn Cầu 2025

5.1 Báo Cáo Thị Trường Từ IWSR

• Gin Martini chiếm 68% thị phần cao cấp tại châu Á.
• Vodka Martini tăng trưởng 12%/năm nhờ Gen Z ưa chuộng cocktail nhẹ, dễ uống.

5.2 Case Study Từ Quán Bar 5 Sao Tại Sài Gòn

Tại The Stirred Cocktail Lab (TP.HCM):

• 70% khách nữ chọn Vodka Martini.
• 85% nam giới trên 40 tuổi trung thành với Gin Martini.

Kết Luận: Nghệ Thuật Pha Chế Trong Thế Kỷ 21

Tại Rượu Pha Chế AZ, tôi tin rằng không có công thức “đúng” tuyệt đối. Gin Martini đại diện cho truyền thống, chiều sâu, cá tính. Vodka Martini là biểu tượng của sự trẻ trung, hiện đại, linh hoạt. Dù bạn chọn trường phái nào, điều quan trọng nhất là giữ được tinh thần sáng tạo, dám thử nghiệm và tìm ra phong cách phù hợp nhất cho chính mình.